Γκάϊντα- Χορός στα τρία- Απο τους ώμους-Ράμνο

Είναι χορός που απαντιέται σε όλο τον Ελλαδικό χώρο. Είναι ο ποιο αντιπροσωπευτικός της Μακεδονίας, Θεσσαλίας ,βόρειας Στερεάς και Θράκης,εκτός από Ήπειρο και τα Ιόνια νησιά.Στη Βορειοδυτική Μακεδονία είναι γνωστός κυρίως ως ''Χορός στα τρία ή¨΄ Απο τους ώμους ΄΄΄. Η ονομασία ''Χορός στα τρία ή¨΄ Απο τους ώμους '' αναφέρεται στο τρόπο εκτέλεσης του χορού αυτού.Η ονομασία "γκάϊντα " αναφέρεται στον άσκαυλο ( γνωστό στην Πελοπόννησο ως " φουσκοτσάμπουνο ", στα νησιά του Αιγαίου ως 'τσαμπούνα " στην Κρήτη ως "ασκομαντρούρα" και στον Ποντιακό Ελληνισμό ως "τουλούμ"),όργανο για το οποίο επινοούσαν και απο το οποίο εκτελούσαν τις μελωδίες του χορού αυτού. Τα νεότερα χρόνια οι σκοποί της γκάϊντας πέρασαν στο ρεπερτόριο των χάλκινων (κορνέτα,τρομπόνι,ευφώνιο), ξύλινων (ζουρνά, πίπιζα, καραμούζα,κλαρίνο ) ή και έγχορδων οργάνων (βιολί,λύρα ).
Οι μελωδίες του χορού , έστω και αν τώρα εκτελούνται στη Βορειοδυτική Μακεδονία με τα νεότερα προαναφερθέντα όργανα ,διατηρούν ( και σε όσες επινοούνται σήμερα)το χαρακτήρα που τις προσέδιδε το αρχικό όργανο του χορού,η ιστορική γκάιντα, με το γνωστό ερεθιστικό και ξεκούρδιστο" 'άκουσμα ,κατά την έκφραση των λαϊκών μουσικών,που διήγειρε έντονα το ψυχισμό των ακροατών και ειδικότερα των χορευτών.(Σκοποί και χοροί της Βορειοδυτικής Μακεδονίας)